مسجد ایا صوفیه ترکیه به عنوان دومین جاذبه پر بازدید ترکیه محسوب می شود و سالانه بیش از 1.5 میلیون گردشگر خارجی از این مسجد دیدن می کنند. بنایی که یکی از بهترین نمونه های سبک معماری بیزانسی در جهان نیز محسوب می شود. این بنا با انبوهی از موزاییک ها، درهای برنزی، کف مرمرین و دیگر المان های زیبا به مدت بیش از 1500 سال تقریبا به صورت سالم باقی مانده است. بنایی که نماد و لندمارک اصلی شهر استانبول نیز قلمداد می شود.
بنایی که نام اصلی آن هاگیا صوفیه در زبن یونانی به معنای خرد مقدس است و در واقع نام کلیسایی بوده که در فاصله سال های 532 و 537 میلادی به دستور امپراطور بیزانس جاستین اول ساخته شد. اما پس از فتح استانبول توسط سلطان محمد دوم عثمانی در سال 1453 میلادی، این کلیسا با کمی تغییرات به مسجد ایا صوفیه تبدیل شد. این وضعیت تا سال 1943 ادامه داشت تا اینکه به دستور آتاتورک، مسجد ایا صوفیه نیز به موزه ایا صوفیه تبدیل شد که تا کنون نیز از این بنا به عنوان موزه تاریخی یاد می شود. برای آشنایی با انواع جاذبه های توریستی و جاهای دیدنی ترکیه 2024 با ما در سایت سفیران سفر همراه باشید.
مسجد ایا صوفیه؛ نماد تاریخی از استانبول!
هاگیا صوفیه Hagia Sophia یا همان مسجد ایا صوفیه مسجد و سایت فرهنگی و تاریخی مهم در استانبول شناخته می شود. آخرین بنای کلیسا که در این سایت توسط امپراطوری روم شرقی ساخته شد. کلیسایی که در ابتداء به خاطر ابعاد بزرگش با عنوان کلیسای بزرگ شناخته می شد. اما بعدا با عنوان هاگیا صوفیه شناخته شد که در زبان یونانی به معنای خرد مقدس است. سپس بعد از فتح استانبول به دست عثمانیان، بنای مذکور با عنوان ایا صوفیه شناخته شد و حالا نیز با نام موزه ایا صوفیه شناخته می شود.
در واقع ایا صوفیه را می توان یک نوع شگفتی معماری دانست. این بنای با شکوه به سبک معماری بیزانسی ساخته شد که بعدا در دوره عثمانیان کمی در آن دخل و تصرف شد و 4 مناره نیز برایش تعریف شد و به این ترتیب مساجد بعدی ترکیه از روی آن مدلسازی شد. علاوه بر نمای بیرونی، فضای داخلی و دیوارهای موزاییکی آن مخصوصا گنبدش بسیار جذاب و دیدنی است. ارتفاع این گنبد به 55.6 متر و عرض آن هم به حدود 31.24 متر می رسد و یکسری گنبدهای کوچک و طاق ها وزن این گنبد را تحمل می کنند. گنبدی که اصل آن بر اثر زلزله سال 558 میلادی فرو ریخت و گنبد فعلی بعدا ساخته شد که الهام بخش ساخت گنبد مسجد آبی و کاخ توپکاپی شد.
تاریخچه ساخت مسجد ایا صوفیه ترکیه
همان طوری که در مطالب فوق نیز گفته شد، بنای مسجد ایا صوفیه توسط امپراطوری روم شرقی ساخته شد. در واقع این بنا یکی از 3 کلیسای ساخته شده در استانبول بود که بعد از فتح روم شرقی توسط عثمانیان به مسجد تبدیل شد. پس بنای مذکور در خلال سال های 532 و 537 میلادی، توسط امپراطور بیزانس جاستین اول به عنوان کلیسای جامع قسطنطنیه ساخته شد. کلیسایی با نام کلیسای خرد مقدس و توسط معماران یونانی یعنی ایزیدور میلتوس و آنتمیوس ترالس طراحی و ساخته شد. دقیقا پس از فتح استانبول به دست سلطان محمد دوم عثمانی (محمد فاتح) در سال 1453 میلادی، هاگیا صوفیه به مسجد ایا صوفیه و یا به زبان ترکیه ایا صوفیه جامی تبدیل شد.
اما جالب است بدانید که مسجد ایا صوفیه نیز تا آخر به صورت مسجد باقی نماند. چرا که بعد از سقوط اپراطوری عثمانی و روی کار آمدن مصطفی کمال پاشا معروف به آتاتورک، این مسجد نیز سکولاریزه شده و کاربری آن به یک موزه تاریخی تغییر یافت. پس این بنا به مدت بیش از 1000 سال به صورت کلیسا و به مدت بیش از 500 سال نیز به صورت مسجد باقی ماند. تا اینکه در سال 1934 میلادی به دستور آتاتورک، این مسجد به یک موزه تغییر یافت!
دلیل شهرت مسجد ایا صوفیه ترکیه چیست؟
مسجد ایا صوفیه یا حاجیا صوفیه بیشتر به خاطر اهمیت تاریخی و نیز شکوه معماری اش معروف است. این بنا توسط معماران آنتمیوس ترالس و ایزیدور میلتوس برای امپراطور بیزانس جاستین اول ساخته شده است. مسجدی که با نمای سفید و از مصالحی مثل سنگ تراشیده یا آشلار و نیز آجر رومی ساخته شده است. در ضمن سبک معماری به کار رفته در ساخت مسجد ایا صوفیه، سبک بیزانسی است. با این توضیح اکنون به حقایقی جال در خصوص این مسجد سمبولیک در کشور ترکیه می پردازیم:
معرفی جاذبه های دیدنی مسجد ایا صوفیه ترکیه
عزیزان در نظر داشته باشند که مسجد ایا صوفیه در طی سال 1985 میلادی به عنوان بخشی از مناطق تاریخی استانبول در فهرست میراث جهانی یونسکو (UNESCO) نیز به ثبت رسیده است. همین امر نیز بر اهمیت بازدید از این بنای تاریخی افزوده است. اما درباره جاذبه های دیدنی مسجد ایا صوفیه چه می دانید؟ آنچه که بیشتر از هر جاذبه ای در مسجد ایا صوفیه به چشم می خورد، موزاییک های خوش نقش و نگار از فرشته ها، حضرت عیسی مسیح، حضرت مریم، امپراطور جاستینیان و نیز دیگر شخصیت های مذهبی است. از معروفترین موزاییک های مسجد ایا صوفیه نیز می توان به موزاییک های زوئه و کومنئنوس اشاره کرد.
از دیگر جاذبه های معروف در مسجد ایا صوفیه می توان به موزاییک طغری سلطان عبدالمجید عثمانی اشاره کرد که توسط استاد ایتالیایی ان. لانزونی از موزاییک های روکش طلا ساخته شده و توسط برادران فوساتی به سلطان عبدالمجید هدیه داده شده است.
از دیگر جاذبه های مطرح در مسجد ایا صوفیه می توان به تابلوهای گرد خطاطی شده با اسمای متبرکه اشاره کرد که بر روی دیوارهای تالار اصلی آویخته شده است. این آثار از خطاط معروف دوره عثمانی یعنی استاد مصطفی عزت افندی است. تابلوهای گرد به قطر 7.5 متر که شامل اسامی الله، محمد، حسن و حسین و 4 خلیفه یعنی ابوبکر، عثمان، عمر و علی (ع) است.
درهای مرمری، 4 مناره بلند 60 متری مسجد ایا صوفیه و نیز گنبد آن که قطرش به 32 متر می رسد از دیگر جاذبه های معروف و بسیار جذاب این مسجد است که همگی اثر جاودان معمار سنان معروف می باشند. نمای داخلی از گنبد ایا صوفیه را در زیر مشاهده می کنید:
نحوه دسترسی به مسجد ایا صوفیه
مسجد ایاصوفیه میراثی ماندگار از دو امپراطوری بیزانسی و عثمانی است. این مسجد در شهر استانبول، بخش اروپایی این شهر در میدان سلطان آحمت قرار دارد و از نزدیکترین جاذبه توریستی یعنی توپکاپی نیز حدود 1.8 کیلومتری فاصله دارد. بنابراین برای دسترسی به این مسجد باشکوه و لندمارک معروف استانبول می توان از یکی از گزینه های زیر بهره گرفت:
- بوسیله اتوبوس: نزدیکترین ایستگاه اتوبوس به این مسجد ایستگاه چاتلادی کاپی- ینی کاپی یونو است که بصورت پیاده تا مسجد ایا صوفیه حدود 13 دقیقه راه است.
- بوسیله ترن: نزدیکترین ایستگاه ترن به این مسجد ایستگاه سیکچی است که تا مسجد ایا صوفیه فقط 16 دقیقه راه است.
- بوسیله مترو: نزدیکترین ایستگاه به ایا صوفیه ایستگاه سلطان آحمت می باشد که تا خود مسجد فقط 7 دقیقه راه است.
- بوسیله تراموا: نزدیکترین ایستگاه تراموا به مسجد ایا صوفیه ایستگاه تراموای سلطان آحمت است که تا مسجد ایا صوفیه تنها 7 دقیقه راه است.
- بوسیله خودرو شخصی یا تاکسی: که سریعترین روش ممکن برای دسترسی به مسجد ایا صوفیه است. فقط عزیزان در نظر داشته باشند که ایا صوفیه در فاصله حدود 20 کیلومتری از فرودگاه بین المللی استانبول قرار دارد. که این فاصله را با خودرومی توان در عرض حدود 1 ساعت طی کرد و به مسجد ایا صوفیه رسید.
نکته آخر اینکه خود مسجد ایا صوفیه پارکینگی ندارد و از همین رو شما برای پارک خودروی خودتان بایستی به نزدیکترین پارکینگ شامل پارکینگ اوتوپارک ناز ، کارپارک اسپورتز ، پارکینگ دالباستی ، اوتوپارک ایسپارک و غیره مراجعه کنید.
شرایط بازدید از مسجد ایا صوفیه ترکیه
مسجد ایا صوفیه ترکیه بیشتر به خاطر معماری بیرونی و داخلی اش معروف است و از المان های زیبایی نیز در طراحی اش استفاده شده است. شما علاوه بر بازدید از شگفتی های معماری این مسجد همچنین می توانید وارد موزه آن شده و از انواع اشیاء تاریخی دیدن کنید. ضمنا در بیرون از این بنای فاخر نیز آرامگاه های خاندان امپراطوری عثمانی از جمله آرامگاه سلطان سلیم دوم، سلطان مراد سوم، سلطان محمد سوم، سلطان مصطفی اول و سلطان ابراهیم نیز برای بازدید گردشگران آزاد است.
جالب است بدانید که مسجد ایا صوفیه ترکیه به صورت 24 ساعته به روی گردشگران باز است و در ضمن بازدید از آن هم برای عموم رایگان است. کلیه بازدیدکنندگان اعم از مسلمان و غیرمسلمان مجازند وارد مسجد ایا صوفیه شوند. منتها قبل از قدم زدن بر روی فرش های مسجد بایستی کفشتان را درآورید و حتما و حتما لباس مناسب بپوشید. ضمنا حدالامکان سعی کنید هنگام نماز یومیه و یا نماز ظهر جمعه از این مکان دیدن نکنید. تجربه سفر به ترکیه 2024 با مجموعه سفیران سروش سعادت مطمئنا یک سفر شیرین و به یادماندنی خواهد بود.