بر طبق نظر اغلب مورخان، کلیسای جامع مادر ارمنستان یا کلیسای اچمیادزین اولین کلیسای ساخته شده در ارمنستان عصر باستان می باشد و اغلب به عنوان قدیمی ترین کلیسای جامع در جهان محسوب می شود. این کلیسا که یک کلیسای جامع حواری هم محسوب می شود در شهر واغارشاپات کشور ارمنستان قرار دارد. ساخت این کلیسا را نیز می توان به زندگی و کار سنت گریگوری روشنگر نسبت داد. کلیسایی که تاریخ شروع ساخت آن حدود سال 301 و سال اتمام ساخت آن به 303 میلادی برمی گردد. عزیزان عنایت داشته باشند که کلیسای مذکور از سال 2000 به عنوان جاذبه میراث جهانی فهرست شده است. همکاران ما در مجموعه سفیران سفر در تمامی زمینه های گردشگری، جاذبه های توریستی، اکوتوریسم و اخذ ویزای توریستی آماده ارائه مشاوره به هموطنان گرامی هستند.
درباره کلیسای جامع مادر ارمنستان
کلیسای جامع اچمیادزین Etchmiadzin Cathedral موسوم به کلیسای جامع مادر ارمنستان در شهری به نام اچمیادزین که حالا با عنوان واغارشاپات هم نامیده می شود قرار دارد. این کلیسا در نزدیکی دره حاصلخیز و سرسبز رودخانه ارس قرار داشته و همچنین فاصله کمی تا کوه آرارات دارد. در حقیقت کلیسای جامع مادر ارمنستان مرکز معنوی مردم ارمنستان و مرکز اجرایی کلیسای حواری ارمنستان محسوب می شود. این کلیسا همچنین در زمره نمونه های باستانی معماری مسیحی در سراسر جهان محسوب می شود. به طوری که برخی از مورخان کلیسای جامع مادر ارمنستان را به عنوان قدیمی ترین کلیسای جامع مسیحی در جهان قلمداد می کنند. چشم اندازی از نمای خارجی این کلیسا را در زیر مشاهده می کنید:
جالب است بدانید که به دلیل اهمیت فرهنگی و تاریخی، این کلیسا به همراه کلیسای سنت گایان، کلیسای سنت هریپسیم و خرابه های کلیسای جامع زوارتنوس در سال 2000 در فهرست میراث جهانی یونسکو (UNESCO) ثبت شدند. ما در ادامه به معرفی جزئیات بیشتری درباب کلیسای جامع مادر ارمنستان و جاذبه های دیدنی آن می پردازیم.
کلیسای جامع مادر؛ کلیسای مقدس ارمنستان
ابتداء باید به این نکته اشاره کرد که ناحیه اطراف کلیسای جامع مادر ارمنستان حتی از زمان های پیش از تاریخ نیز سکنه داشته است. چراکه جاذبه های باستانی عصر سنگ، آهن و برنز در اطراف شهر و کلیسای مذکور قرار دارد. کلا این ناحیه در سیطره مردم باستان اورارتو قرار داشته است. خود شهر واغارشاپات که کلیسای مذکور در آن قرار داشته در طی پادشاهی آرساکید شاه واغاراش اول پایه گذاری شد. این شهر به واسطه موقعیت ایده آلی که در مسیرهای تجاری بین روم و ایران داشت همواره رونق خوبی داشته است. در طی پادشاهی تیریدات کبیر، مسیحیت به عنوان دین رسمی ارمنیان درآمد و خود تیریدات نیز در سال 301 میلادی به این دین در کاخش واقع در واغارشاپات گروید.
ملاحظه می شود که شهر واغارشاپات در برهه هایی خاصی از تاریخ ارمنستان به عنوان پایتخت این کشور نیز محسوب می شده است. تا اینکه ساخت کلیسای جامع مادر ارمنستان مطرح شد که مورخان ایده ساخت آن را به سنت گریگوری روشنگر در سال 301 تا 303 میلادی نسبت می دهند. اما چرا این کلیسا از نظر ارمنیان کلیسای مقدسی است؟ افسانه ها و روایت های تاریخی مردم ارمنی وجود دارند مبنی بر اینکه حضرت مسیح از یک نظر در کالبد سنت گریگوری روشنگر ظاهر شده است. چرا که حضرت مسیح نقطه دقیق ساخت کلیسا را نشان داده و با یک کلنگ طلایی نیز بر زمین کوبیده است. به همین دلیل نیز این کلیسا هم به مریم مقدس وقف شده است.
معماری کلیسای جامع مادر ارمنستان
یکی از مهمترین جاذبه های این کلیسا در ارمنستان، دیدن سبک معماری و المان های به کار رفته در آن می باشد. کلا طول این کلیسا 33 متر، عرض آن هم حدود 30 متر و ارتفاع آن در حدود 20 متر می باشد. سبک معماری به کار رفته برای ساخت نمای بیرونی کلیسا ترکیبی از سبک معماری ارمنیایی و سبک های هنری دیگر است. همچنین از جمله نکات خاص در معماری کلیسای مذکور نقاشی های روی دیوار شمالی کلیساست که سنت پل و سنت تکلاس را نشان می دهد. تصویر زیر نشانگر شمایل سنت پل در دیوار شمالی کلیسای جامع مادر ارمنستان می باشد:
شواهد باستان شناسی به دست آمده از دخمه این کلیسا نشان می دهد که کلیسای جامع مادر ارمنستان به طور عامدانه ای بر روی محراب آتش پاگان ساخته شده است. کاوش های انجام شده از سال 1959- 1955 نشان داد که خرابه هایی از یک کلیسای مسیحی قدیمی با دیوارهای داخلی از چوب و سنگ در این مکان وجود دارد. این ساختمان به احتمال زیاد در اوایل قرن 4 به فرمان سنت گریگور روشنگر ساخته شده است. اینها همگی حکایت از قدمت دیرینه این کلیسا در کشور ارمنستان دارد. اما امروزه این کلیسا دارای یک پلان صلیبی با یک گنبد مرکزی، چهار پایه بزرگ و چهار برآمدگی مشخص می باشد که در فضای داخلی نیمه گرد اما در فضای خارجی به صورت چند ضلعی می باشد. پایه های مرکزی که در مقطع صلیبی هستند فضای داخلی را به 9 قطعه مربعی برابر تقسیم می کند. نماهای مختلف از کلیسای مذکور را در زیر مشاهده می کنید:
نگاره های مختلف کلیسای جامع مادر ارمنستان
یکی از بخش های جذاب از تور بازدید از این کلیسا مشاهده انواع نقش و نگارها و تزئینات زیبای به کار رفته در آن می باشد. همان طوری که در مطالب فوق هم گفته شد، دیوار شمالی کلیسا شامل دو نگاره دیواری از دو شخص روحانی مسیحی به نام سنت تکلا و سنت پل و یک صلیب با بازوان برابر همراه با نوشتجات به زبان یونانی است. تاریخ دقیق این نقاشی ها بین قرون اول و ششم مشخص شده است. نقوش مذکور قبل از ابداع خط ارمنی به پیشنهاد ژوونت آلیشان و شاهخاتونیان ایجاد شده است. از دیگر نقوش تزئینی در این کلیسا می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- نقش برجسته مخلوق بالدار
- نقش برجسته ای از مسیح
- مجسمه صلیب
- و نقوش هندسی دیگر
شما عزیزان برای اطلاع از شرایط و مقررات سفر به ارمنستان می توانید از خدمات وب سایت رسمی مجموعه سفیران سفر بهره مند شوید.