شاید تا به حال شما هم اسم قلعه رودخان گیلان را شنیده باشید و بخواهید درباره تاریخچه ساخت و ویژگی های معماری این بنا بیشتر بدانید. ما در این مقاله شما را بیشتر با شگفتی های این قلعه مرموز و دیدنی آشنا می کنیم. قلعه رودخان با وجود تغییر کاربری گذشته خود اما هیبت و صلابت خود را همچنان حفظ کرده و اکنون کاربری توریستی پیدا کرده تا روح بازدیدکنندگانش را سیراب کرده و آرامش بخش آنها باشد. این قلعه آجری در دل جنگل های هیرکانی شهرستان فومن قرار دارد و همین امر باعث زیبایی دو چندان چشم انداز این قلعه شده است. علاوه بر این موارد، در کنار این قلعه امکانات رفاهی متنوعی از جمله کافه و رستوران نیز وجود دارد که با غذاهای محلی از گردشگران پذیرایی می کند. گروه کارشناسان مجموعه سفیران سفر در این مقاله قصد دارند تا شما را بیشتر با قصه اسرارآمیز قلعه رودخان گیلان آشنا کنند.
چرا قلعه رودخان از عجایب گیلان است؟
یکی از جاذبه های توریستی کل استان گیلان، قلعه ای استوار و مستحکم در دل جنگل های شهر زیبای فومن به نام قلعه رودخان است. قلعه ای زیبا که برای رسیدن به آن بایستی یک مسیر پلکانی را طی کنید. شاید هم نام هزار پله که به این قلعه داده اند بخاطر وجود 935 پله ای باشد که برای رسیدن به این قلعه باید طی شود! علاوه بر شگفتی های خود قلعه همچنین چشم انداز زیبای جنگل و نیز صدای زمزمه آب رودخانه ای که در آن حوالی می گذرد به بیننده حسی آرامش بخش می بخشد. در زیر بخشی از آلبوم تصاویر این قلعه اسرار آمیز را با هم ورق می زنیم تا چشم انداز زیبای این قلعه را مشاهده کنیم:
همین توصیف هاست که باعث شده دکتر منوچهر ستوده قلعه رودخان را به عنوان یکی از عجایب هفتگانه گیلان توصیف کنند. ایشان در کتاب خود به این نکته اشاره می کنند که تابحال دژی مستحکم و با صلابتی مثل قلعه رودخان ندیده اند. به نظر ایشان آنچه که موجب شده قلعه رودخان در سال 1354 به عنوان اثری ملی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت برسد ترکیبی از:
تاریخچه قلعه رودخان گیلان
قلعه رودخان یکی از بزرگترین و باشکوهترین دژهای نظامی موجود در گیلان و حتی سراسر اسران محسوب می شود. این قلعه با مساحتی حدود 50 هزار متر مربع و نیز در کوهی به ارتفاع حدود 600 متر در فاصله حدود 20 کیلومتری از جنوب غرب شهرستان فومن قرار دارد. این قلعه به نام های مختلفی مثل قلعه حسامی، قلعه سگسال و نیز هزار پله نیز معروف است اما نام محلی آن قلعه رودخان است. در طراحی این قلعه از معماری منطبق بر موقعیت کوه استفاده شده و در ساخت آن نیز از مصالح محلی مختلفی مثل آجر، ساروج، چوب و لاشه سنگ استفاده شده است.
جالب است بدانید که این قلعه اولین بار در سال 1830 بوسیله یک محقق لهستانی بنام شودزکو خچکو شناسایی شد. اما هنوز تاریخچه واقعی بنای قلعه رودخان معلوم نیست و محققان در این زمینه به اتفاق نظری نرسیده اند. برخی بنای آن را به عصر ساسانیان نسبت داده اند اما فرضیه اصلی در این مورد این است که این قلعه در دوره سلجوقی بنا شده و یکی از دژهای فرقه اسماعیلیه محسوب می شود. اما آنچه که از کاوش های باستان شناسی برمی آید این است که این اثر تاریخی در دوره های تاریخی مختلف مورد بازسازی قرار گرفته است. مثلا قدمت تاریخی سر در اصلی قلعه به 580 سال قبل میرسد در حالیکه قدمت بخش شرقی همین قلعه 380 ساله است.
قسمتهای مختلف قلعه رودخان گیلان
کلا اگر بخواهیم قلعه رودخان گیلان را بهتر بشناسیم باید این قلعه بزرگ و باشکوه را قطعه بندی کنیم و هر قطعه ای را به طور جداگانه ای بررسی کنیم. همان طوری که در نقشه زیر نیز مشخص است قلعه رودخان از 3 قسمت غربی، میانی و شرقی تشکیل شده است. همان طوری که در نقشه نیز مشاهده می گردد، دو بخش شاه نشین و آب انبار جهت ذخیره آب شرب قلعه در قسمت غربی قلعه قرار دارد. شاه نشین با معماری متفاوت خود و نیز وجود دو تراس در بخشهای بالا و پایین آن جهت مشاهده چشم انداز زیبای اطراف از مهمترین بنای قلعه رودخان محسوب می شود.
درب ورودی یا همان دروازه که بعد از طی پله های زیاد رخنمون می شود در قسمت میانی این دژ قرار دارد. در دو طرف این دروازه برجهای قلعه قابل مشاهده است. اما آنچه که در مورد برج ها باعث شگفتی میشود، معماری متفاوت بیرونی این برج به شکل استوانه ای و اندرونیآن به شکل یک هشت ضلعی می باشد. برجهایی که برای محافظت از نگهبانان دارای سقف و پنجره نیز می باشد. قسمت شرقی قلعه با اتاق های مختلف با کاربری های گوناگون و متنوع مثل محل استراحت افسران، حمام، زندان و غیره به عنوان پایگاه نظامی دژ محسوب می شود. تقسیم بندی فوق را می توان در قالب نقشه زیر مشاهده کرد:
بهترین زمان برای بازدید از قلعه رودخان
با تمام توضیحات داده شده اکنون می توان یکبار دیگر این گفته دکتر منوچهر ستوده را تایید کرد که قلعه رودخان از عجایب گیلان دوست داشتنی است. بهترین زمان جهت سفر به گیلان و دیدن قلعه رودخان فصول بهار و تابستان هر سال است. فصل پاییز به خاطر بارندگی های زیاد و فصل زمستان به خاطر برودت هوا و بارش احتمالی برف و باران، بازدید از قلعه رودخان توصیه نمی شود. در پایان لازم به یادآوری است که جهت دسترسی به این قلعه شما ضمن سفر به استان گیلان بایستی به 25 کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن تشریف ببرید. قبل از شروع سفر به برترین نقاط ایران و جهان شما نیازمند اخذ اطلاعات از قوانین و مقررات موجود هستید. علاقه مندان برای اطلاع در خصوص نحوه درخواست ویزای توریستی و نیز هزینه ها در سال 2023 می توانند با مجموعه سفیران سفر در ارتباط باشند.